Θα συνεχίσει και στο απώτερο μέλλον να κυκλοφορεί στην ανθρωπότητα ο κορονοϊός SARS-CoV-2, ο οποίος προκαλεί τη νόσο Covid-19, έχει μεταδοθεί σε περισσότερα από 20 εκατομμύρια ανθρώπους στη Γη (μόνο τα διαγνωσμένα κρούσματα), έχει ήδη σκοτώσει περίπου 730.000 ασθενείς και δυστυχώς ξανασηκώνει «κεφάλι» σε πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα.
Αν υπήρξε κάποια περίοδος που ο ιός θα μπορούσε να περιοριστεί, αυτή έχει πια παρέλθει, μάλλον ανεπιστρεπτί. Ό,τι κι αν συμβεί από εδώ και πέρα, σύμφωνα με αρκετούς επιστήμονες, ένα πράγμα δείχνει σχεδόν βέβαιο: Ο νέος ιός ποτέ δεν θα φύγει.
Μεταδίδεται τόσο εύκολα -κυρίως με τη βοήθεια ασυμπτωματικών φορέων- και έχει ήδη εξαπλωθεί τόσο πολύ στα πέρατα του πλανήτη, που το πιθανότερο σενάριο, λένε οι ειδικοί, σύμφωνα με το αμερικανικό περιοδικό Atlantic, είναι ότι ναι μεν η πανδημία θα λάβει τέλος κάποια στιγμή -επειδή αρκετοί άνθρωποι θα έχουν μολυνθεί ή εμβολιαστεί- όμως ο κορονοϊός δεν θα πάψει να κυκλοφορεί ανάμεσά μας σε χαμηλότερα επίπεδα, συχνά κάτω από τα επιδημιολογικά «ραντάρ».
Με το πέρασμα του χρόνου, τα κρούσματα θα ανεβοκατεβαίνουν σαν την παλίρροια, επιδημικά ξεσπάσματα θα υπάρχουν πότε εδώ και πότε εκεί, αλλά ακόμη κι όταν υπάρξουν εμβόλια, ο ιός δεν θα ξεριζωθεί. Άλλωστε, εμβόλια υπάρχουν εδώ και καιρό για πολλούς ιούς, αλλά μόνο ο ιός της ευλογίας θεωρείται ότι έχει εξαφανιστεί από τη Γη. Άρα, κατά πάσα πιθανότητα, θα ζούμε με τον νέο κορονοϊό για την υπόλοιπη ζωή μας, δεν θα είναι όμως τόσο επίφοβος όσο τώρα.
Πριν μερικούς μήνες, οι υπεύθυνοι δημόσιας υγείας έδειχναν μεγαλύτερη αισιοδοξία ακόμη και για εξαφάνιση του νέου κορονοϊού, όπως είχε συμβεί το 2004 με τον συγγενικό ιό που προκαλούσε τη νόσο SARS. Όμως, αυτό θεωρείται πια σχεδόν απίθανο, καθώς ο νέος ιός εξαπλώνεται πολύ πιο εύκολα από ό,τι ο προηγούμενος κορονοϊός SARS-CoV, ιδίως από τη στιγμή που μεταδίδεται από ανθρώπους ανύποπτους ότι τον έχουν στο σώμα τους.
«Είναι πολύ απίθανο ότι αυτήν τη φορά θα μπορέσουμε να κηρύξουμε τη νίκη που είχαμε πετύχει εναντίον του SARS», δήλωσε ο επιδημιολόγος Στέφεν Μορς του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης.
Τι ακριβώς θα συμβεί, θα εξαρτηθεί καθοριστικά από τη δύναμη και τη διάρκεια της ανοσίας έναντι του νέου ιού, σύμφωνα με τον λοιμωξιολόγο Γιονατάν Γκραντ του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Σύμφωνα με το μοντέλο που έχει αναπτύξει, αν η ανοσία διαρκεί λίγους μήνες, η αρχική μεγάλη πανδημία θα ακολουθηθεί από μικρότερα κύματα κάθε χρόνο. Αν η ανοσία διαρκεί σχεδόν δύο χρόνια, η νόσος Covid-19 θα παρουσιάζει εξάρσεις χρόνο παρά χρόνο. Όσο λιγότερο διαρκεί η ανοσία τόσο δυσκολότερο θα είναι το «ξερίζωμα» του ιού.
Προς το παρόν, είναι ασαφές πόσο διαρκεί η ανοσία, καθώς ο ιός είναι αρκετά νέος για να εξαχθούν ασφαλή συμπεράσματα. Πάντως, ένα μελλοντικό εμβόλιο πιθανότατα θα χρειάζεται περιοδικές επαναλήψεις κάθε χρόνο (όπως της γρίπης) ή κάθε δύο χρόνια.
Αλλά ακόμη κι αν ο ιός εξαφανιστεί από τους ανθρώπους, θα συνεχίσει να κυκλοφορεί στα ζώα, από όπου κάλλιστα θα μπορεί να εξαπλωθεί ξανά στους ανθρώπους. Πολύ περισσότερο, σύμφωνα με τον ιολόγο Τίμοθι Σίαν του Πανεπιστημίου της Β. Καρολίνα, που άνθρωποι με Covid-19 φαίνεται ότι κολλάνε διάφορα ζώα (από όπου ο ιός επιστρέφει).
Με βάση το καλύτερο σενάριο, η ύπαρξη τόσο εμβολίων όσο και καλύτερων φαρμάκων στο μέλλον θα κάνει την Covid-19 μία λιγότερο επικίνδυνη νόσο και ο SARS-CoV-2 θα γίνει άλλος ένας εποχικός αναπνευστικός ιός, όπως οι ήδη τέσσερις κοινοί κορονοϊοί (229E, OC43, NL63 και HKU1) που προκαλούν κοινά κρυολογήματα. Ίσως ο SRAS-CoV-2 γίνει ο πέμπτος ιός αυτής της πολύ πιο «άκακης» ομάδας.
Είναι γνωστό ότι στους ιούς υπάρχει γενικά μία διελκυστίνδα ανάμεσα στη μεταδοτικότητα και τη φονικότητα. Όσο πιο φονικός είναι ένας ιός τόσο δυσκολότερα εξαπλώνεται. Και οι ιοί -τελικά- «θέλουν» να εξαπλωθούν, όχι να σκοτώσουν.
«Αν δει κανείς τη μεγάλη εικόνα, ένας νεκρός ξενιστής δεν βοηθά τον ιό», όπως αναφέρει ο ειδικός στους κορονοϊούς Βινίτ Μενασερί του Πανεπιστημίου του Τέξας. Άρα, λογικά και ο νέος ιός θα γίνει λιγότερο φονικός με το πέρασμα του χρόνου, σε συνδυασμό με την ανοσία χάρη στα εμβόλια.
«Νομίζω ότι ο κορονοϊός θα είναι μαζί μας και στο μέλλον. Αλλά μαζί μας είναι και η γρίπη, χωρίς να “κατεβάζει ρολά” στις κοινωνίες μας. Συνεπώς, θα τα καταφέρουμε και με αυτόν», εκτίμησε η ερευνήτρια νέων εμβολίων Ρουθ Κάρον του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς της Βαλτιμόρης.